İlmihalin Kapsamı

Kayıt tarihi : 24/08/08

İlmihalin Kapsamı

İlmihal, birkaç ibadetle sınırlı değildir. İlmihal bir müslümâna farz olan bütün inanç ve amellerin ilmini içerir. Bu vazifeler, kalp ve bedene ait olmak üzere iki kısımdır.

Müslüman, yüce Allah'a teslim olan kimsedir. Bu teslimiyet kalp ve bedenle isteniyor. Din, iman ve sâlih amellerden oluşur. İman kalple, sâlih amellerse kalple birlikte bütün bedenle yapılır. Müslüman, iman esaslarını öğrendikten sonra, dinin temeli olan namazla sorumlu olur. Bu şerefli ibadetten sonra oruç, zekât ve hac gelir. Daha sonra rızkını helâlinden kazanmak, doğru sözlülük, adalet, sabır, şükür, zikir, kazâya rıza gibi güzel huylar ile ahlâklanmak, ilmihalin kapsamına girer.

Müslümanlık iman, ibadet ve ahlâktan oluşur. Hz. Peygamber (s.a.v) müslümanı şöyle tarif etmiştir:

''Müslüman, dilinden ve elinden hiç kimsenin zarar görmediği kimsedir.''4

Mümini de şöyle tarif etmiştir:

''Mümin, bütün insanların kendisine güvendiği, ondan canına ve malına bir haksızlık gelmeyeceğine inandığı kimsedir.''5

Demek ki ahlâk insanı yansıtan bir aynadır. Ahlâk insanın davranış biçimidir.

Ağızdan çıkan her söz bir ameldir. Bu amel ya helâl ya haramdır. Helâl sevap, haram günahtır. Sevap cennete, günah ateşe götürür. O halde, müslüman günde en çok kullandığı bu dilinin yaptığı işlerin hükmünü bilmelidir. Gıybet, yalan, iftira, dedikodu, hakaret, alay, küfür gibi dilin âfetlerini tanımalı ve hepsinden kaçınmalıdır.

Gözümüzün yaptığı işler de böyledir. Her bakış helâl değildir. Bazı bakışların terkedilmesi farzdır. Bunları bilmek de ilmihaldir.

Her kazanç helâl değildir. Helâl olmayan bir ticaret yapmak, helâl işe hıyanetlik katmak, haksız para kazanmak, usulsüz alışveriş yapmak haramdır. Haram kazanç ateştir, ateşe götürür. Haram ile yapılan ibadet kabul edilmez.

Evlenme, müslümanın en temel vazifelerinden biridir. Evlenen kimseleri ilgilendiren helâl ve haramlar vardır. Özellikle kadın erkek arasındaki muameleleri, hakları ve hükümleri iyi bilmelidir.

Dinimiz, yeri gelince eğlencenin de edebini öğretir, hükmünü belirtir. Her müslüman dinlediği mûsiki, ilâhi, türkü ve şarkının, icra ettiği oyun ve eğlence türü şeylerin de hükmünü bilmesi gerekir. Sevinç ve keyif öyle olmalı ki, sonu ağlama ile bitmemeli; bizi halkın yanında sevindiren şeyler Hakk'ın katında da yüzümüzü güldürmelidir. Her şeyin sonu önemlidir. İnsanı dünyada güldürüp âhirette ağlatacak şeyler, gerçek sevinç değildir.

İşte hayatımızı çepeçevre saran bütün bu vazifeler ilmihale girer. Demek ki ilmihali birkaç ibadetle sınırlamak doğru değildir.

Biz bu kitapta, bir müminin özellikle aile hayatını ilgilendiren temel farzları, görevleri ve ahlâkları özetle ele almaya çalışacağız. Önce üzerinde çok tartışılan ve yanlış anlaşılan bazı önemli konulara açıklık getirmeyi gerekli görüyoruz.

4-Buhârî, İmân, 4, 5, Rikak, 26; Müslim, İmân, 64, 65; Ebû Davud, Cihâd, 2; Tirmizî, Kıyâme, 52; Nesâî, İmân, 8-9.
5-Tirmizî, İmân, 12; Nesâî, İmân, 8; İbn Mâce, Fiten, 2; Ahmed, Müsned, 2/206, 215.